Qùa tặng đối ngoại ngoại giao: Việt Nam tặng quà gì cho thế giới?

Họa sĩ Văn Dương Thành đang thực hiện bức tranh lụa tặng Công chúa kế vị Vương quốc Thụy Điển.

Phát huy văn hóa “mời trầu” hiệu quả

Trong bối cảnh quà tặng đóng vai trò “miếng trầu là đầu câu chuyện” ngày càng quan trọng trong hoạt động đối ngoại, các cơ quan nhà nước Việt Nam nói chung và Cục Lễ tân Nhà nước nói riêng đã nỗ lực tìm tòi, đổi mới hình thức, cải thiện nội dung và ý nghĩa quà tặng, nhất là quà tặng của lãnh đạo cấp cao.

Theo Cục trưởng Mai Phước Dũng, “quà tặng đối ngoại của Việt Nam ngày càng đa dạng về mẫu mã, chủng loại, mang giá trị văn hóa, tinh thần của người Việt và góp phần truyền tải được các thông điệp giới thiệu về văn hóa, lịch sử đất nước, con người Việt Nam với bạn bè thế giới”.

Tuy nhiên, điều bất cập là đến nay, Việt Nam vẫn chưa có công trình nghiên cứu khoa học chuyên sâu nào liên quan đến vấn đề quà tặng phục vụ công tác đối ngoại. Một công trình có thể giải đáp ít nhất các vấn đề như triết lý quà tặng đối ngoại của Việt Nam, đặc trưng văn hóa Việt Nam thể hiện ở quà tặng đối ngoại, giá trị văn hóa, lịch sử, nhân văn trong mỗi món quà hay những điều cần tránh khi tặng quà…

Chúng ta chưa có “bộ nhận diện” hay “bộ tiêu chí” để chuẩn hóa quà tặng đối ngoại hay hệ thống cơ sở dữ liệu để quản lý quà tặng. Mẫu mã, bao bì của quà tặng đối ngoại cũng chưa được chú trọng.

Cho nên mới có tình trạng, đoàn công tác cấp cao hay cấp sở, ban, ngành đi nước ngoài chuẩn bị quà tặng trong tình trạng “mạnh ai nấy lo”. Có những món quà mà Lãnh đạo cấp cao hay cấp thấp hơn, thậm chí là doanh nghiệp đều sử dụng để tặng đối tác. Có quốc gia thường xuyên đón các đoàn Việt Nam thì cũng thường xuyên nhận quà tặng na ná nhau, như tranh thêu, hộp cà phê, trà xanh…

Đặc biệt là việc tìm hiểu văn hóa của nước được tặng rất quan trọng, nếu không kỹ sẽ dẫn đến những câu chuyện dở mếu dở cười. Đại sứ Nguyễn Xuân Lưu kể lại câu chuyện khi công tác tại Cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam tại Liên Xô (cũ). Đại sứ quán ta thường tặng rượu cho lãnh đạo cấp Cục, Vụ các cơ quan có quan hệ công việc, hầu hết bạn cám ơn và nhận, tuy nhiên có trường hợp bạn xin lỗi, kiên quyết không nhận và nêu lý do “rượu là thuốc độc” không nên tặng cho đồng chí, anh em. "Do đó , việc tặng quà cần hiểu rõ đối tượng sẽ tặng và tặng quà gì cho phù hợp", vị cựu Đại sứ tại Slovakia và Pakistan nhấn mạnh.

Chia sẻ tại Hội thảo, Đại sứ Palestine tại Việt Nam Saadi Salama cho rằng cần phải quan tâm ít nhất năm điểm trong việc tặng quà, đó là chức vụ, giới tính, tôn giáo của người được tặng quà, quy định nước sở tại về việc sở hữu quà tặng và cả vấn đề thời tiết. Nhà ngoại giao kỳ cựu với 10 năm làm Đại sứ tại Việt Nam đã “bật mí” một số lưu ý khi tặng quà cho các nước Hồi giáo, như tránh quà tặng có màu đen, tranh sơn mài không nên có hình người hay một số động vật không phù hợp với văn hóa Hồi giáo…

Toàn cảnh Hội thảo "Quà tặng phục vụ công tác đối ngoại của Việt Nam". (Ảnh: Trung Hiếu)

Hội thảo cũng ghi nhận một số kinh nghiệm của các nước trong việc tặng quà. Đại sứ Saadi Salama cho biết, Palestine thường tặng nông sản đặc trưng như chà là, dầu ô liu. Trong khi đó, theo đại diện Đại sứ quán Peru, tặng phẩm của lãnh đạo Peru thường là hàng thủ công mỹ nghệ và được chia thành nhiều mức, tùy theo đối tác nhận quà. Còn Singapore thường làm quà tặng theo sự kiện, quan tâm đến sản phẩm của nhóm người yếm thế trong xã hội, chú trọng bộ nhận diện và thông điệp thường là sự sáng tạo, sức sống của giới trẻ. Quà tặng ở Nga được phân cấp rõ ràng và đối với một số cấp thì quà tặng phải trả lại cho cơ quan, nếu thích sử dụng làm của riêng thì phải trả tiền…

***

Quà của Việt Nam cho thế giới, có thể là món quà tinh thần từ hai chữ “Việt Nam” với lịch sử 4.000 năm hào hùng như đánh giá của Đại sứ Palestine Saadi Salama, hay sản vật quen thuộc như cà phê, thanh long, vải… hay tặng phẩm chuyên biệt như hộp đựng hạt lúa giống, bức bình phong, tranh lụa... Người viết bài nhớ mãi câu nói của một Đại sứ Việt Nam khi tặng quà cho đối tác ở nước ngoài, “quà tặng không quan trọng bằng cách tặng”. Với sự am hiểu và khéo léo, việc tặng quà cũng đồng nghĩa với việc nhận lại niềm vui từ nụ cười và sự cảm kích của người nhận quà. Vì vậy, giá trị của món quà không quan trọng bằng tấm lòng và sự quan tâm mà người tặng dành cho đối tác.

Tặng quà đối ngoại của Việt Nam phải chuyển tải được ba mục đích chính: thể hiện thiện chí của Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước, tăng thiện cảm của phía được nhận quà; phản ánh được bản sắc của văn hóa Việt Nam, giúp người nhận hiểu sâu thêm về văn hóa Việt Nam; và chuyển tới một hay một số thông điệp mà không tiện nêu trên các văn kiện chính thức...

(GS.TSKH Vũ Minh Giang, Đại học Quốc gia Hà Nội)

Từ khóa tìm kiếm: quà tặng ngoại giao, quà tặng cao cấp, quà biếu đại biểu cao cấp, tin tức ngoại giao, việt nam và thế giới.

Xem thêm 1 cây chuyện dài:

Một món quà một triết lý một câu chuyện lịch sử